Thanh Hóa là địa phương đi đầu trong việc phát triển rừng ngập mặn ven biển. Những cánh rừng không chỉ bảo vệ cho an toàn và tài sản của người dân trong mùa mưa bão. Chúng còn là lá phổi xanh cho người dân của tỉnh bởi tác dụng lọc không khí. Đây là công trình cần rất nhiều năm để hoàn thiện thông qua việc trồng mới và bổ sung. Thời gian tới chính quyền và người dân trong tỉnh sẽ triển khai nhiều dự án liên quan tới việc trồng mới; và phát triển sinh kế cho người dân từ những cánh rừng này.
Mục Lục
“Bức tường xanh” vững chắc – rừng ngập mặn ven biển Hậu Lộc
Thanh Hóa là một trong những tỉnh miền Trung mỗi năm hứng chịu ảnh hưởng bởi nhiều cơn bão. Nhờ các chương trình, dự án, tổ chức phi Chính phủ hỗ trợ, đầu tư trong nhiều năm qua; mà hàng chục km bờ biển đã được phủ xanh bởi hàng ngàn ha rừng ngập mặn.
Những cánh rừng sú, vẹt, bần chua… xanh mướt chạy dài tít tắp không chỉ phục hồi môi trường biển, giúp ngăn gió bão, triều cường, chống sạt lở, giảm thiểu rủi ro thiên tai mà còn tạo kế sinh nhai bền vững cho hàng ngàn cư dân ven biển.
Dưới cái nắng chói chang, nhưng vùng bãi bồi ven biển huyện Hậu Lộc lại có khí hậu khá mát mẻ; nhờ khu rừng ngập mặn xanh ngút ngàn. “Lá phổi xanh” hàng chục năm tuổi chạy dài. Không những giúp điều hòa khí hậu mà còn giữ vai trò to lớn trong chắn sóng và bão.
Theo ông Trần Xuân Lâm (ở xã Đa Lộc, huyện Hậu Lộc); hơn 10 năm trước, vùng biển này chỉ là một bãi triều trơ trọi. Cứ mỗi lần thủy triều lên hay gió bão, nước biển cứ thế xô thẳng vào thân đê. Đe dọa trực tiếp tới làng mạc, dân cư bên trong. Người dân lúc nào cũng nơm nớp khi mùa mưa bão về.
Ông Lâm năm nay đã 71 tuổi, biết bao nhiêu lần chứng kiến những cơn bão hoành hành. Cứ mỗi lần bão qua đi, hậu quả để lại rất nặng nề. Tuyến đê bị tàn phá, nước biển tràn qua xâm thực khiến đồng ruộng xác xơ.
Bảo vệ đất liền an toàn qua những mùa mưa bão
“Trước đây, vào mùa mưa bão, hàng chục nhà dân phải sơ tán lên các vùng cao. Bởi triều cường dâng và có thể tràn qua đê. Sau những trận mưa bão, vùng biển lại trở nên xơ xác, ô nhiễm. Thế nhưng, khoảng 10 năm trở lại đây, rừng ngập mặn đã phủ kín cửa biển. Tạo thành một “bức tường xanh” vững chắc. Cũng nhờ có rừng ngập mặn nên quá trình trao đổi, nguồn nước đã được lọc sạch.
Theo ông Vũ Bá Lĩnh, Bí thư Đảng ủy xã Hoằng Châu, người dân ở đây đã chứng kiến nhiều cơn bão đổ bộ vào đất liền, không có con đê nào vững chãi, chắc chắn như những cánh rừng ngập mặn.
“Năm 1996, một cơn bão lớn đổ bộ vào Hoằng Châu. Đê biển bị hư hỏng nặng. Toàn bộ vùng nuôi trồng thủy sản của dân ở bãi nổi Cồn Trường bị sóng biển kèm theo cát san phẳng. Thời điểm đó, rừng ngập mặt chưa có.
Đến năm 2017, Hoằng Hóa tiếp tục hứng chịu một cơn bão lớn. Lúc này rừng ngập mặn ở Hoằng Châu đã phát triển xanh tốt. Tạo thành một bức tường chắn gió, sóng biển nên vùng nuôi trồng thủy sản không bị vùi lấp. Đặc biệt tuyến đê của xã không hề hấn gì”, ông Lĩnh cho biết.
Quá trình trồng mới và bổ sung hàng chục năm
Cũng theo ông Nguyễn Bá Lĩnh, lúc đầu, việc trồng rừng ngập mặn gặp vô vàn khó khăn, cây chết rất nhiều. Sau hàng chục năm trồng mới, trồng bổ sung, những cánh rừng ở Hoằng Châu mới được hình thành, phát triển như bây giờ.
Hiện toàn xã Hoằng Châu có 115 ha, trong đó có tới 50 ha rừng sú, vẹt trồng từ năm 1996, được xem là rừng giống của tỉnh Thanh Hóa.
Còn tại xã ven biển Đa Lộc, huyện Hậu Lộc, dự án trồng rừng có từ năm 1987, tuy nhiên, thời điểm đó, chỉ trồng rải rác. Từ năm 1996, việc trồng rừng mới được triển khai rầm rộ.
Thành quả của những cánh rừng ngập mặn tỉnh Thanh Hóa
Ông Vũ Văn Trung, Phó Chủ tịch UBND xã Đa Lộc cho biết: “Đến nay, toàn tuyến đê biển dài khoảng 5 km của xã đều được phủ xanh bởi những rừng cây sú, vẹt, bần chua… Toàn xã hiện có 412 ha rừng ngập mặn, gần như phủ kín ven biển của xã. Nơi mỏng nhất khoảng 600 m, nơi dày nhất khoảng 1,5 km chạy từ đê ra biển.
Được biết, toàn huyện Hậu Lộc, có tổng 575 ha, tập trung chủ yếu ở xã Đa Lộc với 412 ha, Hải lộc 89 ha, Minh Lộc 48 ha, Ngư Lộc 17 ha…
Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Thanh Hóa, thông qua nhiều chương trình dự án trồng rừng phục hồi môi trường, tăng cường năng lực chống chịu với biến đổi khí hậu cho cộng đồng dân cư dễ tổn thương nơi cửa biển tại 6 địa phương có biển. Đến nay, Thanh Hóa có trên 1.000 ha đất ngập mặn ven biển được phủ xanh bởi những cánh rừng sú, vẹt, bần chua và hàng trăm ha đang được triển khai trồng mới.
Kế hoạch phát triển rừng ngập mặn của tỉnh Thanh Hóa
Hiện nay toàn tỉnh Thanh Hóa có tổng diện tích rừng và đất lâm nghiệp ngập mặn các huyện ven biển 1.543,93 ha. Trong đó, đất có rừng ngập mặn 967,53ha; đất chưa có rừng 228,0ha; diện tích nuôi ngao kém hiệu quả rà soát đưa vào trồng rừng 150ha.
Bên cạnh đó tỉnh Thanh Hóa cũng tham gia nhiều dự án phục hồi và phát triển rừng phòng hộ ven biển sẽ được triển khai trong thời gian tới.
Dự án trồng, phục hồi rừng ven biển huyện Hậu Lộc với quy mô trồng mới và chăm sóc rừng ngập mặn 228ha, nguồn vốn lấy từ Chương trình mục tiêu ứng phó với biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh giai đoạn 2016-2020.
Dự án tăng cường năng lực chống chịu với biến đổi khí hậu cho các cộng đồng dân cư dễ tổn thương ven biển Việt Nam với quy mô trồng mới 100ha, nâng cấp rừng ngập mặn 300ha; với nguồn vốn quỹ khí hậu xanh (GCF) tài trợ không hoàn lại.
Dự án hiện đại hóa ngành lâm nghiệp và tăng cường tính chống chịu vùng ven biển: với mục tiêu bảo vệ và phát triển vùng ngập mặn toàn bộ dự án (toàn bộ 6 huyện, thành phố ven biển) bảo vệ rừng 2.266 ha, trong đó rừng ngập mặn 547ha; trồng mới rừng 597ha (ngập mặn 482ha; bãi cát 115ha) nâng cấp rừng ngập mặn 409ha. Nguồn vốn vay từ ngân hàng thế giới (WB).
